Eerder verschenen

Van bakfiets tot brandhaard

In ‘Van bakfiets tot brandhaard, een jong gezin tussen Amerikaanse elitemilitairen’ beschrijft Inge van der Vorst (1981) de dilemma’s van het thuisfront van de uitgezonden militair. In haar geval is de situatie nog complexer omdat zij met haar twee kleine kinderen achterblijft in de grootste legerplaats van de VS, Camp Lejeune. Haar man is als Nederlandse marinier voor drie jaar geplaatst bij een Amerikaanse elite-eenheid waarmee hij zes maanden naar Afghanistan wordt uitgezonden. Via fragmenten uit zijn dagboek wordt ook een beeld geschetst van deze missie zelf.

“We praten even over de kinderen en dan, terwijl ik het totaal niet van plan was, breek ik. Met horten en stoten vertel ik dat ik het niet meer trek. Dat ik niet weet wat ik moet doen om het draaglijk te maken. Dat ik me zo alleen voel, hierdoor geen leuk mens en geen leuke moeder ben en dat ik het gevoel heb ik dat ik hierdoor Sem en Liza ernstig tekort doe. Waardoor ik me nog ellendiger voel.”

In het boek vertelt Inge van der Vorst hoe zij de periode voor, tijdens en na de uitzending heeft beleefd. Tekstschrijfster Esther Horsten-Theunissen (1975) verwoordde haar verhaal, dat vooraf gegaan wordt door een voorwoord van de commandant van het Korps Mariniers, brigadegeneraal der mariniers Frank van Sprang. Het boek is tevens voorzien van handige tips voor het thuisfront.

De Indische vlieger

Eind december 2016 is door QV Uitgeverij het boek ‘De Indische vlieger’ opnieuw uitgebracht. Deze spannende jeugdroman speelt zich af in het Nederlands-Indië van rond de Tweede Wereldoorlog. Dit lang niet meer verkrijgbare jeugdboek, geschreven door Theo Engelen, is actueler dan ooit!

Hoofdpersoon is Sukardi, de zoon van een Javaanse dorpsonderwijzer. Hij is in de jaren dertig bevriend met Herman, kind van een Nederlandse bestuurder, iets waar sommige dorpsgenoten moeite mee hebben. En dan, als na de Tweede Wereldoorlog de Nederlandse troepen arriveren, komt militair Ton Winkels ten tonele, die als geen ander voelt dat de situatie veel ingewikkelder en minder zwart-wit is dan zijn superieuren zeggen. Ook met hem bouwt Sukardi een bijzondere band op en weer zorgt dat voor conflicten. De vriendschap van Sukardi met zowel Herman als Ton wordt dramatisch op de proef gesteld. Sukardi merkt al snel dat oorlog mensen genadeloos dwingt tot partij kiezen, ook wanneer dit eigenlijk onmogelijk is…

Succes in een verloren oorlog

Luitenant Ben Bouman is een van de 200.000 militairen die kort na de Tweede Wereldoorlog werden ingezet in onze voormalige kolonie Nederlands-Indië. De jonge officier, als oorlogsvrijwilliger in Engeland opgeleid, dient bij de 2^e afdeling van het 6^e Regiment Veldartillerie.

Deze voornamelijk met dienstplichtigen gevulde eenheid van de 1^e Divisie ‘7 December’ arriveert eind 1946 in de chaos die op dat moment heerst op West-Java. Samen met een eenheid (inheemse) Speciale Troepen van luitenant Tivadar Spier voeren ze in hun ‘bataljonsvak’ drie jaar lang een meedogenloze (guerrilla)strijd. De 7 December-mannen lijden pijnlijke verliezen, maar boeken ook opmerkelijke militaire successen. Bijna zeventig jaar later legt Ben Bouman, inmiddels gepensioneerd generaal en gepromoveerd historicus, de laatste hand aan het manuscript Succes in een verloren oorlog. Niet alleen gebaseerd op feitelijke militaire verslagen, maar ook op vaak onthullende gesprekken die hij in de loop der jaren voerde met betrokkenen, onder wie de inmiddels overleden Ridder Militaire Willems-Orde Tivadar Spier. Daarmee voltooide hij – vlak voor zijn dood – een openhartige en intieme geschiedenis van oorlog, geweld en kameraadschap.

Dansen in schuilkelders

Johanna Wycoff-de Wilde (Arnhem, 25 november 1925) groeide op in een gezin met twaalf kinderen dat vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog naar Nijmegen verhuisde. Haar vader werkte bij de Nijmeegse Courant en spoorde haar aan om na de Duitse inval in mei 1940 een dagboek bij te houden. Johanna beschrijft daarin het opborrelende jeugdig verzet van haar vriendenkring die als ‘Ping-pongclub’ in het geheim bijeenkwam in het souterrain van een woning in de Nijmeegse binnenstad, maar ook de behoefte van jongeren om te dansen en uit te gaan ondanks de oorlog. Uit angst voor ontdekking door de Gestapo werd een deel van het dagboek door Johanna’s moeder vernietigd. Maar vanaf augustus 1942 tot augustus 1945 is het dagboek vrijwel compleet, dus inclusief een onthutsende beschrijving van het zogeheten ‘vergissingbombardement’ dat een groot deel van de Nijmeegse binnenstad verwoestte, de deels mislukte operatie Market Garden en de daaropvolgende periode waarin Nijmegen als frontstad zeer zwaar te lijden had onder de voortdurende Duitse beschietingen vanuit het grensgebied. In haar vaak gedetailleerde aantekeningen beschrijft Johanna niet alleen de dagelijkse gevolgen van de Duitse bezetting en de ontwikkelingen aan het oorlogsfront, maar ook de zielenroerselen van een meisje dat zich ontwikkelt tot een jonge vrouw. Daardoor ontstaat een boeiende mix van oorlogsleed en romantiek, die zich in één adem laat uitlezen.

Succesvol en beheerst?

Hoewel minder vaak dan een jaar of dertig geleden, kom je ook nu nog wel berichten tegen over mensen die ongevraagd een kazerne of militaire basis binnendringen, bijvoorbeeld om daar vernielingen aan te richten of om hun afkeer van Defensie in meer of minder artistieke vorm te tonen. Met name sommige vredesactivisten waren en zijn daar erg goed in.

Klaarblijkelijk schoot Defensie in het verleden tekort waar het ging om de beveiliging van haar eigen terreinen. Voor een deel kwam dat omdat dit werk niet in hoog aanzien stond en werd toevertrouwd aan onvoldoende gemotiveerd en capabel personeel. Mede daarom werden de beveiligingsorganisaties van de verschillende krijgsmachtdelen voortdurend gereorganiseerd, met als voorlopig eindpunt de kickoff van de Defensie Bewakings- en Beveiligingsorganisatie (DBBO) op 1 oktober 2013. De DBBO geeft onder het motto ‘Succesvol en beheerst’ Defensiebreed invulling aan de bewakings- en beveiligingstaak.

Dit boek beschrijft de ontstaansgeschiedenis van de DBBO en meer algemeen hoe er binnen Defensie sinds 1945 werd bewaakt en beveiligd. Gelet op al die actievoeders en demonstranten ging er daarbij nog wel eens iets mis. Is dat vandaag de dag beter geregeld? Wordt er momenteel wel ‘succesvol en beheerst’ beveiligd? Dat zijn vragen waar dit boek antwoord op geeft.

Veteranen met een missie

Steeds meer veteranen starten humanitaire initiatieven in landen waarnaar zij als militair uitgezonden zijn geweest. Van het steunen van een weeshuis in Indonesië of Libanon tot het bouwen van complete bruggen in Afrika. Dat blijkt uit een verkennend onderzoek dat in opdracht van de Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO) en het Veteraneninstituut (Vi) is uitgevoerd. Het is een ontwikkeling die past in de trend van kleinschalige particuliere initiatieven op het gebied van ontwikkelingssamenwerking.

Maar bij oud-militairen is er ook sprake van specifieke kenmerken. Zo is de kiem van veel projecten van veteranen meestal al gelegd tijdens de militaire missie en wordt er dankbaar gebruikgemaakt van specifieke militaire kwaliteiten om de projecten zelf te realiseren. En vaak blijken de indrukwekkende ervaringen tijdens een uitzending een belangrijke rol te spelen in de motivatie om dergelijke initiatieven te nemen. Of, zoals een veteraan het verwoordt in één van de in dit boek opgenomen interviews: “Eigenlijk wil ik nu als mens doen wat ik als militair niet kon doen.”